اصول ایمنی در کار و در واقع ایمنی در کار بعنوان حفاظت انسان و کارآیی او از صدمات و پیشگیری از صدمه دیدن انسان تعریف می شود. اولین تلاش انسان در جهت بهبود ایمنی 2000 سال پیش در کتاب تاریخ طبیعی Pliny و Elder آمده است. بعنوان مثال در این کتاب گفته شده که برای جلوگیری از استنشاق مواد سمی کارگران باید از ماسکهای حفاظتی استفاده نمایند و از اولین وسایل ایمنی لامپهای ایمنی معادن را می توان نام برد.
هدف از اجرای مقررات ایمنی و دستورالعملهای مربوطه، امکان بوجود آمدن محیط سالم است به نحوی که کارگران بدون دغدغه خاطر و بدون ترس از خطرات صنعت بکار خود ادامه دهند. بدین ترتیب ترس از آینده نامعلوم که زائیده و معلول حوادث و سوانح در محیط کار می باشد در جامعه صنعتی ما رخت بر خواهد بست. بدون وجود مسئول ایمنی نه تنها قدمی در راه پیشرفت صنعتی برداشته نمی شود بلکه صنعت دچار هرج و مرج و از هم پاشیدگی شده و دیر یا زود به سوی زوال تدریجی سوق پیدا مینماید.
تعریف ایمنی
ايمني عبارت از علم و هنر پيشگيری از حادثه و عوامل ايجاد حادثه است.
فرهنگ ایمنی در کار (culture safety)
فرهنگ ايمني محصول ارزشها، گرايش ها، ادراکات صلاحيت ها و الگو های رفتاری فردی و گروهي کارکنان است ، که بوسيله آن ميزان تبعيت کارکنان از مديريت ايمني و بهداشت سازمان مشخص مي گردد.
نکات اولیه در رعایت ایمنی
- از انجام تعمیرات ضروری و مناسب در ساختمان های محل کار اطمینان حاصل کنید.
- در حفظ و نگهداری تجهیزات ایمنی موجود در محل کارتان دقت لازم را داشته باشید
تا ایمنی و بازدهی مورد نظر، همواره قابل دست یابی باشد. - هرگونه عیب و نقص در محیط کاری را سریعاً برطرف نمایید،
یا اقدامات لازم برای حفظ جان افراد در معرض خطر را به انجام برسانید. - احتیاط های لازم برای جلوگیری از سقوط افراد یا اشیاء،
از لبه ها و کناره های باز همانند، نرده ها و حفاظ ها را داشته باشید. - هرگونه حفره در کف محل کار را با حفاظ بپوشانید.
- فضای کافی برای حرکت و دسترسی ایمن داشته باشید.
- اگر لازم است، از شیشه های نشکن استفاده کنید.
دیگر محصولات تابان پارس
ایمنی در محل کار یعنی چه؟
بد نیست پیش از پرداختن به اصول ایمنی در کار با معنای دقیق آن آشنا باشیم. ایمنی در کار در واقع به مجموعه فرآیند‌ها، پروتکل‌ها و قوانینی گفته می‌شود که با هدف کاهش خطرات جانی و روانی و حفظ سلامتی کارکنان تعریف شده‌اند.
ایمنی در محل کار صرفا مسئولیت کارفرما نیست و در جنبه دیگری، مسئولیت‌هایی برای کارکنان به همراه دارد. در واقع کارکنان نیز موظفند به همراه کارفرما در حفظ و ارتقای ایمنی محیط کار بسته به امکانات و شرایط موجود نقشی موثر ایفا کنند. همه کارکنان باید به اصول ایمنی متعهد باشند و اصول پایه‌ای را رعایت کنند.
برای خواندن مطالب درمورد کلید لمسی میتوانید:
مهمترین اصول ایمنی در کار
اصول ایمنی در کار شامل برخی از اقدامات است که عمدتا از طرف کارفرما و در مواردی با همکاری کارکنان جهت ایمن‌سازی محیط کار و افزایش ایمنی جانی و روانی کارکنان اجرایی می‌شود.
-
روشنایی محل کار :
یکی از اساسی‌ترین اصول ایمنی در کار مربوط به روشنایی محیط است. شاید این موضوع کمی ساده و پیش پا افتاده به نظر برسد اما باید به آن توجه ویژه‌ای داشت چراکه روشنایی کافی نه‌تنها به عملکرد، سرعت عمل و راندمان کلی نیروی کار تاثیر دارد، بلکه در زمان بروز حوادث نیز می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. به طور کلی نور کافی باید در پله‌ها و راهروها و همه بخش‌های محیط کار وجود داشته باشد. تجهیزات نورپردازی البته باید به تناسب شرایط و محیط کار انتخاب شوند و مثلا با لامپهای عادی نمی‌توان سالن‌ها یا سوله‌های بزرگ کارگاهی را روشن کرد. -
نظافت:
نظافت از مهمترین اصول ایمنی در محیط کارگاهی به شمار می‌رود که می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامتی جسمی و روانی کارکنان داشته باشد. نظافت محل کار در مواردی مانند بیمارستان‌ها و مراکز درمانی اساسا ضروری است چراکه به جلوگیری از زنجیره انتشار بیماری‌های مختلف و عدم ابتلای کارکنان به این نوع بیماری ها کمک می‌کند. از سوی دیگر، نظافت و تمیزی محل کار از جمله اصول ایمنی در کار است که بر سلامت روانی فرد نیز تاثیر دارد. -
ریسک آتش پذیری:
یکی از حوادثی که در بسیاری از محیط‌های کاری احتمال بروز آن وجود دارد و ضروری است با آن مقابله شود، آتش‌سوزی است. جلوگیری از بروز آتش‌سوزی، یکی از اصول ایمنی در کار است که برای نیل به آن باید به برخی نکات توجه داشته باشید:
• در صورتی که کار شما با مواد اشتعال‌زاست یا به آن‌ها در بخشی از کار نیاز دارید، سعی کنید همواره به تناسب نیاز از آن‌ها در محل کار استفاده کنید و مواد اضافی را از محیط کار کارگران دور کرده و در جایی مانند انبار در شرایط امن نگهدای کنید.
• در صورتی که لباس یا دیگر تجهیزات محل کار به مواد اشتعال‌زای خطرناک آلوده شدند، حتما به سرعت آن را تمیز یا حتی کاملا تعویض کنید.
• از انباشت وسایل و کالاها جلوی درب‌ها و راه‌های خروجی پرهیز کنید. هیچ مانعی در راهپلهها یا راهروها نیز قرار ندهید. این مسئله به خصوص در زمان بروز حریق بزرگ و ضرورت تخلیه سالن کار اهمیت دارد.
• بهتر است در سالن کار کارکنان، انواع تجهیزات مقابله با حریق از جمله آب‌پاش خودکار و کپسول آتش‌نشانی وجود داشته باشد. -
مواد شیمیایی و سمی:
از دیگر اصول ایمنی در کار باید به ضرورت به کارگیری تجهیزات و تدابیر حفاظتی در مقابله با مواد شیمیایی خطرناک اشاره کرد. این مورد یکی از مهمترین قواعد ایمنی در محیط کارگاهی است که برای بسیاری از مشاغل امروزی خصوصا فعالیت‌های تولیدی ضرورت دارد. -
ادوات برقی:
از جمله دیگر اصول ایمنی در کار باید به اعمال تدابیر حفاظتی در ارتباط با وسایل برقی اشاره کرد. به طور کلی باید کلیه تجهیزات برقی موجود در محل کار از سیستم اتصال به زمین برخوردار باشند. شبکه برق محل کار شامل پریزها، کلیدها و دیگر موارد نیز باید به شکل حساب شده و با دقت خاصی اجرا شود. -
ماشین‌آلات و تجهیزات:
در مورد ایمنی ماشین‌آلات و تجهیزات کار در محیط کارگاهی مقررات خاصی وجود دارد که در این بخش از بحث خود درباره اصول ایمنی در کار به آن می‌پردازیم. در مورد کلیه دستگاه‌های جابجا کننده بار و دیگر ماشین‌آلات سنگین کارگاهی مانند بولدوزر، لودر، گریدر، غلتک، جرثقیل، میکسرها و غیره ضمن داشتن همه استانداردهای لازم باید به موارد زیر نیز توجه داشت:
• همه وسایل سرنشین‌دار و تجهیزاتی مانند ماشین‌ها باید از ابزارهای حفاظتی مانند سقف و سایبان، گارد و پنجره محافظ و موارد مشابه برخوردار باشند تا در برابر صورت سقوط احتمالی اشیا و اجسام گوناگون مقاومت کنند.
• همه دستگاه‌ها باید از کلید توقف اضطراری یا Force stop، جایی در نزدیکی اپراتور برخوردار باشند.
دلایل استفاده از تجهیزات ایمنی با کیفیت
در بخش قبلی به ضرورت استفاده از تجهیزات ایمنی به عنوان یکی از مهمترین اصول ایمنی در کار اشاره کردیم. در این بخش قصد داریم به دلایل اهمیت این موضوع بپردازیم.
توجه داشته باشید که وجود تجهیزات ایمنی در محیط کار یکی از مهمترین فاکتورهای ایمنی در محیط کارگاهی است و هر کارفرما موظف است برای نیروی کار خود انواع تجهیزات ایمنی مانند لباس کار، کلاه ایمنی، دستکش ایمنی، عینک ایمنی، گوشی ایمنی، ماسک ایمنی و کفش ایمنی را تهیه کند.
دلیل اهمیت این تجهیزات این است که نقش مهمی در حفاظت از جان و سلامتی افراد ایفا می‌کنند و در واقع از پایه‌ای‌ترین ابزارهای حفظ سلامت افراد محسوب می‌شوند.
نکات تکمیلی ایمنی در کار
مهمترین اصول ایمنی در کار را در بخش‌های قبلی از نظر گذراندیم اما بار دیگر در اینجا برخی از نکات تکمیلی ایمنی در محیط کارگاهی را به طور گذرا مرور می‌کنیم. به طور کلی توصیه می‌شود برای محیط‌های کارگاهی موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- برای محیط کار از شیشه‌های نشکن استفاده کنید.
- بسته به نوع فعالیت، فضای مناسبی را به عنوان محیط کار تعیین کنید که افراد در آن آزادانه امکان فعالیت و جابجایی را داشته باشند.
- برای کف ساختمان از کف پوش ایمن و عایق استفاده کنید.
- برای راهپلهها، لبه‌های پنجره و موارد مشابه از حفاظ‌های فلزی مناسب استفاده کنید.
- شبکه برق ساختمان را هر چند وقت یکبار بررسی کرده و مشکلات را برطرف کنید.
- تجهیزات ایمنی محل کار مانند کپسول آتش‌نشانی را همیشه بررسی کرده و در دسترس قرار دهید.
مقررات جهانی در جهت رعایت اصول ایمنی در محیط کارگاهی
یکی از مهمترین استانداردهای ایمنی بین‌المللی در حوزه اصول ایمنی در کار، گواهینامه بین‌المللی HSE است که ترکیبی از مفاهیم گواهینامه‌های ایزو 14001 و ایزو 45001 محسوب می‌شود و شامل قواعدی متمرکز بر ایمنی کارگران و محیط زیست است. از جمله مهمترین شاخصه‌ها و فاکتورهایی که این گواهینامه بین‌المللی در زمینه اصول ایمنی در کار بر آن‌ها تمرکز دارد می‌بایست به موارد زیر اشاره کرد:
- محیط کار باید از نور کافی و مناسب برخوردار باشد.
- تهویه محیط کار باید در شرایط مطلوب باشد.
- محیط کار باید از وسایل اطفای حریق برخوردار باشد.
- کارفرما باید آموزش استفاده درست از تمام ابزارها و تجهیزات ایمنی را به افراد ارائه کند.
- محیط کار از نظر امکانات بهداشتی باید در وضعیت مطلوبی باشد.
- ضایعات حاصل از فعالیت کاری باید به خوبی جمع‌آوری و از محیط کار دور شوند.
مدیریت شرایط بحرانی در صورت عدم رعایت اصول ایمنی
مهمترین اقدام جهت مدیریت شرایط بحرانی در محیط کار مربوط به آموزش افراد است. کارفرما باید همواره دوره‌هایی برای آگاه‌سازی کارمندانش نسبت به خطرات کار، نحوه استفاده از تجهیزات ایمنی و مواردی مانند راه‌های خروج از ساختمان در شرایط بحرانی تدارک ببیند.
کارگران نیز موظفند در این جلسات آموزشی با دقت و هوشیاری کامل حاضر شوند و کار کردن با وسایلی مانند کپسول آتش‌نشانی یا دیگر دستگاه‌ها را یاد بگیرند تا بتوانند در شرایط بحرانی ضمن حفاظت از جان و سلامتی خود، به دیگران نیز کمک کنند.
سخن آخر
در طول این مطلب با مرور مهمترین اصول ایمنی در کار کوشیدیم شما را با روش‌های ایمن‌سازی محیط کار و مهمترین قواعد بین‌المللی این حوزه آشنا کنیم. توجه داشته باشید که برقراری شرایط ایمن برای محیط کار از اصلی‌ترین پیش‌نیازهای هر نوع فعالیت تجاری و تولیدی است و امروزه قوانین سفت و سختی در این حوزه وجود دارد.
